Podział majątku po rozwodzie

W trakcie rozwodu często zdarza się, że niezwykle kłopotliwym procesem staje się wspólny majątek małżeństwa i na tym tle dochodzi do wielu konfliktów i trudności w znalezieniu rozwiązania tego problemu

Jeszcze w trakcie postępowania rozwodowego małżonkowie mogą żądać podziału wspólnego majątku. Jest to możliwe jednak wyłącznie wówczas, gdy przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 kodeksu rodzinnego). Oznacza to, że tylko w wyjątkowych sytuacjach sąd będzie mógł orzec o podziale majątku wspólnego małżonków w procesie rozwodowym: najpewniej wówczas, gdy będą Państwo zgodni co do jego sposobu, zawierając stosowne porozumienie (na przykład przed mediatorem).

W razie braku możliwości osiągnięcia porozumienia pozostaje złożyć wniosek do Wrocławskiego Sądu z żądaniem podziału majątku wspólnego. Zgodnie z art. 43 kodeksu rodzinnego małżonkowie, co do zasady, mają równe udziały w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Co ważne, przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.

Wniosek o podział majątku

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 27 czerwca 2003 r. za ważne powody, które mogą dać prawo żądania nierównych udziałów w majątku, można uznać, na przykład, rażące lub uporczywe naruszanie obowiązków wobec rodziny przez jednego z małżonków lub doprowadzenie do zawinionego rozkładu pożycia. Już zatem na etapie postępowania rozwodowego pomoc profesjonalnego pełnomocnika może się okazać nieoceniona, zwłaszcza w perspektywie sporu małżonków o składniki wspólnego majątku.

Warto też pamiętać, że ustalony jeszcze w postępowaniu o rozwód sposób przyczyniania się małżonków do utrzymania wspólnego domu i wychowania dzieci, powinien być elementem różnicującym sposób podziału majątku. Wrocławski Sąd będzie brał bowiem pod uwagę nie tylko należne wykonywanie obowiązków domowych przez jednego z małżonków, ale i sposób uchylania się od nich przez drugiego.

Postępowanie sądowe o podział majątku wspólnego

Postępowanie takie dla byłych małżonków jest często żmudnym i czasochłonnym procesem. W trakcie postępowania przeprowadza się wiele dowodów: z przesłuchania świadków, z dokumentów (faktur, rachunków, wyciągów bankowych i in.), często zleca się biegłemu oszacowanie wartości poszczególnych składników majątku. W wypadku braku porozumienia małżonków sąd jest uprawniony do podjęcia decyzji za Państwa, uwzględniwszy jednak stanowiska i racje obu stron. Tym bardziej warto zatem mieć po swojej stronie kompetentnego doradcę.

Podział nieruchomości

Jednym z najczęstszych problemów związanych z rozwodem jest kwestia wspólnego mieszkania małżonków. Być może zaciągnęli Państwo razem kredyt hipoteczny za zakup nieruchomości, jest również prawdopodobne, że nie mają Państwo, gdzie samodzielnie zamieszkać po rozwodzie i są zmuszeni pozostać razem pod jednym dachem. Są to sytuacje powszechne i jeszcze w postępowaniu o rozwód można te problemy rozwiązać.

W wyroku rozwodowym mogą się znaleźć aż cztery rodzaje rozstrzygnięć sądu co do Państwa mieszkania. W pierwszej kolejności sąd może podzielić Państwa prawo do lokalu, dokonując, na przykład, jego podziału fizycznego (podział geodezyjny, ewidencyjny), podziału prawnego (zmiana prawa własności) lub przyznać prawo do nieruchomości jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego z nich.

Zgodnie z artykułem 58 kodeksu rodzinnego sąd może również, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, przyznać lokal tylko jednemu z Państwa (pod warunkiem, że podział lub przyznanie mieszkania jednemu z małżonków jest możliwe). Po trzecie, sąd może orzec eksmisję rozwiedzionego małżonka, który swoim rażąco nagannym zachowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie (na przykład w przypadku przemocy domowej). Po czwarte, sąd może rozstrzygnąć o sposobie korzystania z mieszkania, przyznając Państwu do wyłącznego korzystania na przykład określone pokoje wspólnie zajmowanego mieszkania. Jest to obowiązkiem sądu w tych sytuacjach, gdy nie był możliwy podział fizyczny lub prawny nieruchomości.

Istotne jest zatem, aby już na etapie składaniu pozwu o rozwód wskazać sposób, w jaki, w Państwa ocenie, sąd powinien rozstrzygać o wspólnym mieszkaniu. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że w wypadku braku porozumienia między małżonkami, sąd najpewniej w przedmiocie podziału mieszkania nie będzie orzekał. W efekcie zmuszeni więc będą Państwo do założenia sprawy o podział majątku (ewentualnie podpisania stosownej umowy o podziale przed notariuszem).

Proszę pamiętać, że w wypadku przyznania nieruchomości jednemu z małżonków, z obowiązkiem spłaty drugiego, sąd nie zwolni go z obowiązku spłaty kredytu hipotecznego. Podobną decyzję może podjąć dopiero bank, ale dopiero wówczas, gdy uzna, że małżonek, któremu sąd przyznał mieszkanie, ma wystarczającą zdolność kredytową. Może się więc okazać, że lepszym pomysłem będzie, na przykład, wspólna decyzja o wynajmie dawnego wspólnego mieszkania osobie trzeciej.